Paria
Paria
Premiera ostatniej ukończonej przez Stanisława Moniuszkę opery pod tytułem „Paria” miała miejsce 11 grudnia 1869 roku w Warszawie. Koncepcja jej stworzenia narodziła się dziesięć lat wcześniej pod wpływem tragedii „Le Paria” napisanej przez francuskiego, przychylnego Polsce poetę Casimira Delavigne’a. Opera Giuseppe Verdiego pt. „Nieszpory Sycylijskie”, zainspirowana dziełem Delavigne’a odniosła znaczny sukces i być może dlatego również Moniuszko zdecydował się podążyć tym śladem. Libretto Parii napisał, tak jak w przypadku Strasznego Dworu i Verbum Nobile Jan Chęciński. Zmodyfikował on francuski pierwowzór przekształcając go z pięciu aktów w trzy plus prolog.
Przesłaniem dramatu Delavigne'a jest krytyka systemu kastowego w Indiach co koresponduje z ówczesną sytuacją wielu państw europejskich. Idamor - przedstawiciel najniższej kasty pariasów i wojownik o wolność ojczyzny zostaje pozbawiony życia przez Akebara - arcykapłana i naczelnika kasty Braminów. Mimo, że jest bohaterem wojennym, to jako parias nie ma żadnych praw, a zwłaszcza możliwości poślubienia córki najwyższego kapłana Neali, którą kocha ze wzajemnością.
Zarówno tematyka ucisku ludu jak i egzotyka kulturowa miały zapewnić operze międzynarodowy sukces, ponieważ kwestie te w dobie romantyzmu były powszechnie wykorzystywane w tekstach kulturowych. Stało się jednak inaczej i warszawska premiera nie odbiła się szerokim echem. Analogiczna sytuacja miała miejsce przy okazji kolejnej reaktywacji operowej Parii w 1917 roku. Inaczej już losy opery potoczyły się po II Wojnie Światowej. Wówczas w 1951 roku wrocławska adaptacja w wykonaniu Opery Dolnośląskiej zaprezentowała ją publice ponad sto razy.
Cały artykuł dostęny na stronie Magazynu Akademickiego Koncept